بی‌تردید امروزه علم و فناوری نقش بسزایی در پیشرفت و توسعه کشورها دارد و مزیت رقابتی هر کشور، بیش از آنکه به منابع طبیعی و موروثی آن متکی باشد به مزیت رقابتی فناورانه آن کشور وابسته است.
در این شرایط و با توجه به تأثیر روزافزون علم و فناوری در ابعاد اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی کشور، باید توسعه علم و فناوری را یکی از ملزومات اصلی توسعه کشور و تحقق اقتصاد دانش‌بنیان دانست. دستیابی به اهداف والا در حوزه علم و فناوری از یکسو نیازمند برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری دقیق از سوی دولتمردان و تلاش و کوشش فراوان پژوهشگران و صنعتگران از سوی دیگر است.
شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری (عتف) به استناد ماده 3 قانون اهداف، وظایف و تشکیلات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری) مصوب 18 / 05 / 1383 مجلس شورای اسلامی (و به‌منظور راهبری توسعه علمی و فناورانه کشور و با رسالت سیاستگذاری و نظارت فرابخشی و هماهنگی بین بخشی در حوزههای علمی، فناوری و تحقیقاتی کشور تشکیل شد. با عنایت به ماهیت فرابخشی شورای عالی عتف، نهادهای قانونگذار کشور (مجلس شورای اسلامی و هیئت دولت) مأموریت‌ها و مسئولیت‌های متعددی را به منظور ساماندهی و هماهنگی نظام علم و فناوری کشور برعهده این شورا قرار داده‌اند. از جمله مهمترین وظایف می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. اولویتبندی و انتخاب طرح‌های اجرایی بلندمدت سرمایه‌گذاری کلان در بخشهای آموزشی، پژوهشی و فناوری براساس ماده 4 قانون اهداف، وظایف و تشکیلات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری) مصوب 18 / 05 / 1383 مجلس شورای اسلامی
2. بررسی و پیشنهاد منابع مالی مورد نیاز در حوزه‌های علوم، تحقیقات و فناوری براساس ماده 4 قانون اهداف، وظایف و تشکیلات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری) مصوب 18 / 05 / 1383 مجلس شورای اسلامی
3. نظارت بر عملکرد دستگاه‌های مشمول ماده 56 قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت و تهیه گزارش هزینه کرد یک درصد اعتبارات دستگاه‌های مشمول در امور پژوهش و توسعه فناوری (مصوب مجلس شورای اسلامی 06 / 12 / 1393)
4. اجرای بند ج تبصره 9 قانون بودجه سال 1402 و بند د تبصره 9 ماده واحده قانون بودجه سال 1402 کل کشور مجلس شورای اسلامی درخصوص تسهیل ارتباط صنعت و دانشگاه
5. نظارت بر هزینه کرد حداقل 60 درصد از اعتبارات شرکت‌های سودده، بانک‌ها و مؤسسه‌های انتفاعی وابسته به دولت در امر پژوهش براساس بند د تبصره 9 ماده واحده قانون بودجه سال 1402 کل کشور
6. راهبری و مدیریت تأسیس و توسعه مناطق ویژه علم و فناوری براساس ماده 3 آیین‌نامه نحوه تأسیس و توسعه مناطق ویژه علم و فناوری (مصوب هیئت وزیران 15 / 01 / 1389)
7. نظارت بر انجام آینده‌نگاری ملی در حوزه علم و فناوری (مصوب هیئت وزیران 17 / 12 / 1393)
8. تهیه گزارش عملکرد دستگاه‌های اجرایی به‌منظور پیاده‌سازی سیاست‌های کلی علم و فناوری براساس ابلاغیه معاون اول رئیس جمهور  (07 / 08 / 1393)
9. استقرار نظام یکپارچه پایش و ارزیابی علم و فناوری کشور (مصوب شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری، 12 / 11 / 1395)